به نقل از «ایران اکونومیست»

آیا افزایش حجم ریپو به معنای تزریق ذخایر است؟

تاریخ انتشار: ۸ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۵۵۷۴۴

افزایش حجم پذیرش ریپوهای دریافتی بانک‌ها از طریق عملیات بازار باز به هیچ‌وجه به معنای تزریق ذخایر نبوده و بانک مرکزی صرفاً با وثیقه‌محور کردن تعامل اعتباری میان این بانک با شبکه بانکی به دنبال افزایش کیفیت ترازنامه بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار پولی کشور است.

به گزارش ایران اکونومیست، درک صحیح از رابطه متغیرهای پولی با یکدیگر نیازمند توجه به تفاوت میان پول بانک مرکزی و پول بانکهاست و البته نیارمند آن است که عملیات اجرایی سیاست پولی و به طور ویژه بازار باز را بهتر بشناسیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برای اجرای سیاست‌های پولی دو راه وجود دارد؛ ابزار مستقیم و ابزار غیر مستقیم. ابزار مسقیم ابزارهایی است که بانک مرکزی از طریق آن بانک‌ها را به سمت نرخ و حجم تسهیلات مدنظرش هدایت می‌کند و نیازمند نظارت قوی بانک مرکزی است. به عنوان مثال، اعطای تسهیلات به بخش‌های خاص یا تکالیف خاصی که بر بانک‌ها وضع می‌شود، از جمله ابزارهای مستقیمی هستند که در گذشته نیز وجود داشتند. تعیین نرخ سود به صورت دستوری نیز شکل دیگر ابزار مستقیم است.

از سوی دیگر در ابزار غیرمستقیم بانک مرکزی به شیوه دستوری عمل نمی‌کند. بلکه سعی می‌کند با توجه به مکانیزم بازار و جریان عرضه و تقاضا، روندهای پولی را مدیریت کند. عملیات بازار باز، سپرده قانونی و تسهیلات قانونی ابزارهای سیاست‌گذاری غیرمستقیم را تشکیل می‌دهند.

عملیات بازار باز چگونه از پولی سازی تأمین کسری بودجه دولت جلوگیری می کند؟

به بیان دیگر عملیات بازار باز ضمن مدیریت نرخ سود در بازار بین بانکی و کاهش نوسانات آن، از تأمین کسری بودجه دولت از طریق پولی‌سازی جلوگیری می‌کند و باعث کاهش رجوع به بانک مرکزی و مهار رشد پایه پولی می‌شود.

در این میان درک رابطه متغیرهای پولی با یکدیگر نیازمند توجه به تفاوت میان پول بانک مرکزی و پول بانکهاست. پول بانک مرکزی، همان مانده حساب‌جاری بانکها نزد بانک مرکزی (ذخایر) است و پول بانکها، سپرده‌های بخش غیردولتی نزد بانکهاست.

عملیات اجرایی سیاست پولی و به صورت خاص عملیات بازار باز مقوله‌ای است که صرفاً‌ کسری ذخایر ایجادشده در بازار بین‌بانکی ریالی (اضافه‌برداشت‌های در طول روز) را وثیقه‌محور می‌کند که نتیجه آن صرفاً تبدیل بدهی‌های غیروثیقه‌ای بانک‌ها به بانک مرکزی (اضافه برداشت‌ها) به بدهی‌های وثیقه‌محور (بدهی در قبال اخذ وثیقه اوراق) است.

به بیان بهتر، هم اکنون یک بازار بین بانکی وجود دارد که همه بانک‌های کشور در آن فعال هستند. بانک‌ها در این بازار، نیازهای نقدینگی روزمره خود را با استفاده از منابع یکدیگر برطرف می‌کنند؛ به این شکل که بانک‌هایی که مازاد دارند، منابع خود را در اختیار بانک‌هایی که کمبود دارند می‌گذارند و این نقل و انتقال با نرخ سود بین بانکی انجام می‌شوند.

لذا اگر در بازار بین بانکی منابع کم باشد، باعث افزایش نرخ در بازار می‌شود و اگر منابع در این بازار زیاد باشد، منابع مازاد باعث کاهش نرخ سود بازار بین بانکی می‌شود. بانک مرکزی از طریق منابع بازار بین بانکی، کمبودها و مازادها را پیش‌بینی می‌کند و مدیریت این نرخ را در دست خود می‌گیرد و از طریق این نرخ بر سایر نرخ‌های اقتصاد اثر می‌گذارد.

وثیقه محوری تعامل اعتباری بانکها از طریق عملیات ریپو

قرارداد ریپو، قراردادی است که براساس آن یک سرمایه‌گذار، اوراق بهادار خود را به سرمایه‌گذار دیگری واگذار کرده و به‌طور همزمان متعهد می‌شود که همان اوراق بهادار یا معادل آن را در آینده و با قیمت از قبل تعیین شده و بالاتری بازخرید کند. قراردادهای ریپو، در تخصیص بهینه سرمایه در بازارهای مالی نقش بسزایی ایفا می‌کنند. بازار ریپو علاوه‌بر اینکه باعث توسعه بازار سرمایه می‌شود، ریسک متقابل در عملیات قرض‌دهی و قرض‌گیری در بازار پول را نیز کاهش می‌دهد؛ زیرا در قرارداد ریپو، فروشنده ریپو در قبال دریافت وجه نقد از خریدار ریپو، اوراق بهادار را به وی می‌فروشد.

موسسات مالی در شرایط کمبود نقدینگی و برای تامین مالی کوتاه‌مدت می‌توانند از طریق قرارداد ریپو از سایر موسسات مالی مانند بانک‌ها، شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری که دارای وجوه نقد مازاد هستند، با فروش اوراق بهادار خود وجوه نقد دریافت کنند.

بر همین اساس، افزایش حجم پذیرش ریپوهای دریافتی بانک‌ها از طریق عملیات بازار باز به هیچ‌وجه به معنای تزریق ذخایر نبوده و بانک مرکزی صرفاً با وثیقه‌محور کردن تعامل اعتباری میان این بانک با شبکه بانکی به دنبال افزایش کیفیت ترازنامه بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار پولی کشور است.

البته لازم بذکر است که در برخی روزهای کاری به دلیل انتقال (ناگزیر) ذخایر از حساب‌جاری بانک‌ها به حساب‌های دولتی (پرداخت مالیات، قبوض، عوارض و نظایر آن توسط اشخاص) و یا به سایر حساب‌های نزد بانک مرکزی (نظیر تودیع سپرده قانونی توسط بانک‌ها)، بازار ذخایر (بازار بین‌بانکی ریالی) با کسری مواجه می‌شود که نتیجه آن بروز اضافه‌برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی است.

از این رو می توان گفت، در بازار بین‌بانکی ریالی صرفاً ذخایر بانک‌ها با یکدیگر مبادله می‌شود. به این معنا که در پایان هر روز کاری به دلیل مبادله اشخاص با یکدیگر و به تبع آن انتقال سپرده‌های اشخاص از برخی بانک‌ها به بانک‌های دیگر، ذخایر نیز متناسباً میان بانک‌ها جابه‌جا می‌شود که در نتیجه آن، بانک‌های (خالص) گیرنده ذخایر، دارای مازاد و بانک‌های (خالص) دهنده ذخایر، دچار کسری شده و لذا در بازار بین‌بانکی ریالی این ذخایر بین بانک‌ها مبادله شده و مانع از تسویه کسری ذخایر از طریق اضافه برداشت بانکها از منابع بانک مرکزی می‌شود.

  منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: عملیات بازار باز ، پایه پولی ، بازار باز بانکی ، کسری بودجه ، بانک مرکزی

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: عملیات بازار باز پایه پولی بازار باز بانکی کسری بودجه بانک مرکزی بازار بین بانکی ریالی بازار بین بانکی عملیات بازار باز اضافه برداشت اوراق بهادار بانک مرکزی وثیقه محور پول بانک بانک ها نرخ سود

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۵۵۷۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طرح «کهربا» با ۶ بانک آغاز شد

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، بانک مرکزی اعلام کرد: در راستای تنوع بخشی به ابزار‌های پرداخت و بروزرسانی ظرفیت‌های شبکه پرداخت کشور، طرح کهربا را در دستور کار دارد. بر این اساس، مشتریان شبکه بانکی امکان تعریف کارت بانکی فیزیکی خود در برنامک‌های هوشمند مبتنی بر تلفن همراه را دارند.

بانک مرکزی همچنین تاکید کرد: با اجرای طرح «کهربا»، امکان انجام تراکنش‌های خرید با استفاده از نسخه الکترونیکی ایمن کارت‌های بانکی و استفاده از آنها به جای کارت‌های فیزیکی بانکی روی دستگاه‌های پایانه فروشگاهی مجهز شده، مطابق با آخرین فناوری و استاندارد‌های روز میسر شده است.

بر اساس این گزارش، هم‌اکنون ۶ بانک کشاورزی، تجارت، ملت، ملی، آینده و صادرات تحت پوشش بوده و تعداد بانک‌های این طرح در حال افزایش است.

انتهای پیام/